Τήλος:
Γιατί να την Επισκεφθώ;

Μικροσκοπική, ήσυχη και ανεπιτήδευτα όμορφη, η Τήλος είναι το οικολογικό πάρκο των Δωδεκανήσων. Εξασφαλίστε εισιτήρια για Τήλο για να βρείτε έναν σαγηνευτικό τόπο απόδρασης από την κοσμική Ρόδο, όπου επιβλητικά κατάφυτα βουνά και εύφορες κοιλάδες με πλούσιες φυσικές πηγές αγκαλιάζουν υπέροχα μεσαιωνικά κάστρα και εκατοντάδες βυζαντινές εκκλησίες με σπάνιες τοιχογραφίες.

H Τήλος αποτέλεσε το καταφύγιο των τελευταίων νάνων ελεφάντων της Ευρώπης, μια ανακάλυψη που της χάρισε μια περίοπτη θέση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Ταυτόχρονα το νησί είναι παράδεισος για όσους αγαπούν την παρατήρηση πουλιών ( birdwatching) καθώς πολλά σπάνια είδη πουλιών βρίσκουν εκεί καταφύγιο όταν αποδημούν.

Μια νησιωτική πολιτεία, τυλιγμένη σε αρώματα βοτάνων και δαντελωτές ακρογιαλιές, για αυθεντικούς φυσιολάτρες. Αγαπημένη Γάλλων και Σκανδιναβών ταξιδιωτών, πρωτοπόρος στην πράσινη ενεργειακή αυτονομία και κοινωνικά ευαίσθητη απέναντι στην διαφορετικότητα, η απομακρυσμένη Τήλος είναι ένα σπάνιο μάθημα σεβασμού στο φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο που αξίζει να γνωρίσετε.

1. Να επισκεφτείτε το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα (15^ος αιώνας). Χτισμένο στην πλαγιά ενός λόφου με μοναδική θέα στο Αιγαίο, ανάμεσα σε αιωνόβια πλατάνια και καστανιές, ξεχωρίζει για την υπέροχη βοτσαλωτή αυλή του, το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις εξαίσιες τοιχογραφίες στον τρούλο (18^ος αιώνας).
2. Να σαγηνευτείτε από την απόκοσμη ομορφιά του Μικρού Χωριού, του ερειπωμένου μεσαιωνικού οικισμού με τα 220 πέτρινα σπίτια, τα λιθόστρωτα μονοπάτια και τις υπέροχες βυζαντινές εκκλησίες του 14^ου ακαι 15^ου αιώνα. Το χωριό εγκαταλείφθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάντε μια στάση στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1787) και την εκκλησία της Τίμιας Ζώνης (1861) για να θαυμάσετε τις έξοχες νωπογραφίες τους.
3. Να γνωρίσετε την ιστορία των τελευταίων νάνων - ελεφάντων της Ευρώπης, μέσα από τα σπουδαία παλαιοντολικά ευρήματα της ανασκαφής στο σπήλαιο Χαρκαδιό της Μεσσαριάς. Πάνω από 15.000 απολιθωμένα οστά από 40 νάνους - ελέφαντες (από το 4.500 π.Χ.) καθώς και δείγματα νεολιθικής κεραμικής εκτίθενται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του νησιού.
4. Να θαυμάσετε την απέρριτη αισθητική του Μεγάλου Χωριού, της πρωτεύουσας του νησιού που απλώνεται στην σκιά του Κάστρου των Ιπποτών. Χτισμένος στις αρχές του 19^ου αιώνα, στους πρόποδες του λόφου του Αγίου Στεφάνου, ο οικισμός γοητεύει με τα πετρόχτιστα σπίτια και τις λουλουδιαστές αυλές του.
5. Να απολαύσετε την μαγευτική θέα από το μεσαιωνικό Κάστρο των Ιωαννιτών Ιπποτών (15^ος αιώνας) πάνω από το Μεγάλο Χωριό, χτισμένο πάνω στα ερείπια της ελληνιστικής ακρόπολης και το ιερό του Απόλλωνα και της Αθηνάς. Από εδώ, το βλέμμα αγκαλιάζει τον εύφορο κάμπο της Ερίστου με τα εσπεριδοειδή, το αρχαίο λιμάνι της αλλά και τον ψαράδικο οικισμό του Αγίου Αντωνίου. Εντός του κάστρου βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ (14^ος – 15^ος αιώνας) με την περίτεχνη βοτσαλωτή αυλή και το όμορφο καμπαναριό.
6. Να ανακαλύψετε ένα μοναδικό οικολογικό πάρκο, καταφύγιο για περισσότερα από 125 είδη σπάνιων άγριων πουλιών και διεθνή προορισμό για μυημένους bird – watchers.
7. Να γνωρίσετε μια εκθαμβωτική φύση, περπατώντας στα παλιά μονοπάτια της Τήλου. Οι περιπατητές έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε 30 σηματοδοτημένες διαδρομές πεζοπορίας που αποκαλύπτουν μια απρόσμενη ποικιλία τοπίων και πολιτιστικών μνημείων.

Έριστος: Πανέμορφη παραλία με πλατιά χρυσαφένια αμμουδιά, αρμυρίκια και σμαραγδένια δροσερά νερά, λόγω των πηγών της ομώνυμης εύφορης κοιλάδας που καταλήγουν στην παραλία. Στις δύο πλευρές της δεσπόζουν γκριζοκόκκινοι βράχοι ενώ οι απομονωμένοι ορμίσκοι στην αριστερή της πλευρά προσφέρουν ένα καταφύγιο ιδιωτικότητας.

Λιβάδια: Μεγάλη και πολυσύχναστη παραλία με λευκό βότσαλο και άμμο, δίπλα στο λιμάνι της Τήλου. Η ακτή είναι οργανωμένη με άνετες σεζλόνγκ για ατελείωτη ηλιοθεραπεία ενώ τα αρμυρίκια προσφέρουν φυσική σκιά. Στα κρυστάλλινα νερά της μπορεί κανείς να απολαύσει θαλάσσια σπορ όπως κανό και windsurfing. Η εύκολη πρόσβαση και η προσφορά πολλών επιλογών σε ταβέρνες και εστιατόρια, την κάνουν ιδιαίτερα αγαπητή σε οικογένειες.

Άγιος Αντώνιος: Γραφική δαντελωτή παραλία με βραχώδη ομορφιά, φοίνικες, αρμυρίκια και καταγάλανα νερά. Στον πυθμένα της θάλασσας διακρίνονται τα ερείπια βυθισμένης ελληνιστικής πόλης, για όσους αγαπούν τις καταδύσεις. Η παραλία είναι ιδανική για όσους αναζητούν ηρεμία και σχετικά οργανωμένη με ταβέρνες.

Πλάκα: Υπέροχος κολπίσκος με βότσαλο, άμμο και μπλε κρυστάλλινα νερά, μετά την παραλία του Αγίου Αντωνίου. Η παραλία αγκαλιάζεται από αρωματικούς ευκαλύπτους και προσφέρει ιδανικές συνθήκες για απομόνωση και περισυλλογή. Μην εκπλαγείτε αν δείτε περήφανα παγώνια να κυκλοφορούν ανάμεσά σας.

Λεθρά: Ένας απόμερος παράδεισος με βοτσαλωτή παραλία και ήρεμη κρυστάλλινη θάλασσα για μοναχικές βουτιές σε δροσερά νερά. Η πρόσβαση γίνεται από δύο μονοπάτια (ένα παραθαλάσσιο από τα Λιβάδια και ένα από την ενδοχώρα).

• Πιείτε ένα ποτό στην βεράντα του μοναδικού μπαρ που λειτουργεί (μόνο το καλοκαίρι) στο Μικρό Χωριό. Μια αξέχαστη ατμοσφαιρική εμπειρία με φόντο τα φωτισμένα ερείπια του οικισμού, ανάμεσα σε ελαιόδεντρα και αιωνόβιες βελανιδιές.
• Να εξερευνήσετε την δαντελωτή ακτογραμμή της Τήλου και μαγευτικές απομονωμένες παραλίες, όπως τον Θολό, τη Σκάφη και τον Άγιο Σέργιο.
• Ν’ απολαύσετε τη θέα στο νησί και το Αιγαίο από το μεσαιωνικό κάστρο της Αγιοσυκιάς (15^ος αιώνας), στα Λιβάδια.
• Επισκεφτείτε κάποιες από τις 200 βυζαντινές εκκλησίες που είναι διασκορπισμένες σε όλο τον νησί, για να θαυμάσετε τις μοναδικές νωπογραφίες τους. Μεταξύ αυτών, η Παναγία Πολίτισσα (19^ος αιώνας) και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου (14^ος αιώνας), κοντά στα Λιβάδια.

• Δοκιμάστε χόντρο (πλιγούρι μαγειρεμένο σε νερό ή γάλα), γιαπράκια (ντολμαδάκια με γέμιση κιμά τυλιγμένα σε αμπελόφυλλο), χοιρινό καβουρμά (τσιγαριστό χοιρινό κρέας), τσουβρά (παραδοσιακή τοματόσουπα Τήλου με πλιγούρι ή ρύζι, κρύα ή ζεστή), κουλουσουφάδες (χοιρινά ή μοσχαρίσια έντερα γεμιστά με κιμά ή συκωτάκια, ρύζι και μυρωδικά, τηγανητά με βούτυρο), φουκί (χοιρινό τηγανητό με κρεμμύδια και σβησμένο σε ξίδι).
• Μη χάσετε το εξαιρετικό θυμαρίσιο μέλι του νησιού.
• Γλυκαθείτε με μελεκούνια (παστέλι από σουσάμι και αμύγδαλο με χαρακτηριστική μαλακή υφή), ξεροτήγανα (δίπλες με σιρόπι), πουγκάκια με γέμιση αμυγδαλόψιχας και σουσάμι, επτάζυμα κουλουράκια.
• Δοκιμάστε πιταρούδια (ρεβυθοκεφτέδες) και τηγανητές χορτόπιτες.
• Γευθείτε κουλουρία (ντόπια χειροποίητα ζυμαρικά) με κόκκινη σάλτσα ή με βούτυρο και τυρί.
• Μη χάσετε το κατσικάκι στο φούρνο με πατάτες ή κατσικάκι γεμιστό με ρύζι στο φούρνο.
• Για τους λάτρεις των θαλασσινών, η τηλιακή κουζίνα προσφέρει μοναδικές συγκινήσεις. Απολαύστε τηγανητό τηλιακό γαριδάκι σε κουρκούτι, σουπιές γιαχνί, χταπόδι βραστό, σπαγγέτι με κολοχτύπα (οστρακοειδές μεταξύ αστακού και αστακοκαραβίδας) αλλά και φρέσκα ψάρια ημέρας.

Η Τήλος πρωταγωνιστεί στο μυθιστόρημα φαντασίας «Το Χαμένο Νησί» (1943) του Μ.Καραγάτση. Το μυθικό νησί του Αιγαίου αποκόβεται μυστηριωδώς από το ελληνικό αρχιπέλαγος και μετατρέπεται σε τροπικό παράδεισο που ταξιδεύει στον Ειρηνικό Ωκεανό με το όνομα Ταϊλί.​