Κέα:
Γιατί να την Επισκεφθώ;

Πατρίδα σημαντικών λυρικών ποιητών και σοφών της αρχαιότητας, μυθολογική κατοικία των Νυμφών και τόπος ανάδειξης τεσσάρων ισχυρών πόλεων - κρατών του αρχαϊκού κόσμου, η μεσαιωνική Ζία (αργότερα Τζια) των Φράγκων αποτελεί ένα νησί με πλούσια ιστορία που είναι ζωντανή μέχρι σήμερα σε κάθε γωνιά του.

Μοναδικοί αρχαιολογικοί θησαυροί, εντυπωσιακή αρχιτεκτονική κληρονομιά και διάσπαρτα μνημεία λαϊκού πολιτισμού συνθέτουν την αινιγματική γοητεία αυτής της ιδιαίτερης νησιωτικής πολιτείας των δυτικών Κυκλάδων.

Ακόμα και η πληθωρική του φύση, μια καταπράσινη ενδοχώρα με οργιώδη βλάστηση και άφθονες πηγές, έχει να αφηγηθεί ένα μύθο και μια ιστορία. Πυκνά δρυοδάση που φτάνουν σε ξέφωτα με γραφικές εκκλησίες, κοιλάδες με αμπελώνες που καταλήγουν σε ειδυλλιακούς ορμίσκους με σμαραγδένια νερά, κάμποι με περιβόλια που διασχίζονται από αρχαία λιθόστρωτα μονοπάτια.

Στην Κέα ο επισκέπτης θα ανακαλύψει έναν παράδεισο για περιπατητές αλλά κι ένα πάρκο αναψυχής για οργανωμένες καταδύσεις σε βυθούς γεμάτους θρυλικά ναυάγια. Κοσμοπολίτικη και αρχοντική, η τζιώτικη πολιτεία προσφέρεται για ήρεμες αποδράσεις του σαββατοκύριακου, αλλά και dolce vita κάτω από τον έναστρο νυχτερινό ουρανό. Μη χάσετε την ευκαιρία να την επισκεφθείτε, επιλέξτε ένα από τα δρομολόγια για Κέα.

1. Να περπατήσετε τα πολύχρωμα στενά σοκάκια της Ιουλίδας. Χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε τρεις λόφους, η Χώρα του νησιού διατηρεί τον παραδοσιακό της χαρακτήρα και μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική ατμόσφαιρα. Παρατηρήστε τα όμορφα αρχοντικά και τις αστικές κατοικίες στην γειτονιά του Κάστρου, τα παραδοσιακά σπίτια με τις κόκκινες κεραμοσκεπές, τις γραφικές εκκλησίες και τις πολυάριθμες κρήνες με τα τρεχούμενα νερά.
2. Να δείτε το ηλιοβασίλεμα από το ενετικό Κάστρο της Ιουλίδας, χτισμένο το 1210 από ογκόλιθους των τειχών της αρχαίας ακρόπολης.
3. Να θαυμάσετε τον περίφημο Λέοντα της Κέας, ένα επιβλητικό πέτρινο γλυπτό των αρχαϊκών χρόνων (7ος π.Χ.) με την μορφή λιονταριού σκαλισμένο πάνω σε βράχο στην Ιουλίδα. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο λέοντας στάλθηκε από τον Δία για εκφοβίσει και διώξει τις Νύμφες από το νησί.
4. Να ανακαλύψετε τα πανάρχαια Δάση Βασιλικής Δρυός του νησιού, ένα μοναδικό φαινόμενο για το ξηρό κλίμα των Κυκλάδων. Οι πλαγιές του Προφήτη Ηλία είναι κατάφυτες από βελανιδιές, ένα μνημείο της φύσης που έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο.
5. Να επισκεφτείτε το υπέροχο Αρχαιολογικό μουσείο Κέας, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία των Κυκλάδων. Η συλλογή του προσφέρει ένα ταξίδι στην ιστορική και προϊστορική Κέα (7ος π.Χ. – 2ος μ.Χ.) μέσα από ευρήματα ανασκαφών στις αρχαίες πόλεις του νησιού. Μεταξύ άλλων, θα θαυμάσετε τον γλυπτό διάκοσμο από το αέτωμα του ναού της Αθηνάς στην Καρθαία καθώς και μαρμάρινα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια από τον προϊστορικό οικισμό της Αγίας Ειρήνης.
6. Να ατενίσετε τη θέα στο απέραντο γαλάζιο από το προαύλιο της Μονής Παναγίας Καστριανής, προστάτιδας του νησιού. Χτισμένο στην άκρη του επιβλητικού λόφου Καστρί, το ιστορικό μοναστήρι χρονολογείται από το 1700.
7. Να περιηγηθείτε στον αρχαιολογικό χώρο της Καρθαίας, την σημαντικότερη από τις 4 αρχαίες πόλεις - κράτη του νησιού. Σύμφωνα με ιστορικούς της εποχής, χαρακτηριζόταν ως … “εκθαμβωτικό αστέρι του κλασικού πολιτισμού”. Μεταξύ άλλων, θα θαυμάσετε τείχη της αρχαίας Ακρόπολης, τμήματα των δωρικών ναών του Πυθίου Απόλλωνα (530 π.Χ.) και της Αθηνάς καθώς και το αρχαίο θέατρο.
8. Να παρακολουθήσετε το ξεχωριστό Φεστιβάλ Παραμυθιών (Ιούλιος), ένα ατμοσφαιρικό ταξίδι στα μυστικά λαϊκών θρύλων, μέσα από προφορικές αφηγήσεις παραμυθάδων κάτω από το φως της πανσελήνου.
9. Να ανακαλύψετε έναν παράδεισο για περιηγητές, ακολουθώντας τα μαγευτικά μονοπάτια (στενές) του νησιού. Το 65% των μονοπατιών είναι λιθόχτιστα και πατάνε πάνω στο αρχαίο οδικό δίκτυο της Κέας. Οι ονειρικές διαδρομές διασχίζουν πυκνά δάση βασιλικής δρυός, όμορφα ξωκλήσια, πέτρινους ανεμόμυλους καθώς και λιβάδια με λιθόστιστες αγροικίες. Αξίζει να κάνετε τη διαδρομή “Αρισταίος”, τον αρχαίο δρόμο που ένωνε τις πόλεις - κράτη της Ιουλίδας και της Καρθαίας μέσω του Προφήτη Ηλία (της ψηλότερης κορυφής του νησιού).
10. Να εξερευνήσετε τα διάσημα ναυάγια της Κέας. Μεταξύ αυτών, το ναυάγιο του Βρετανικού (1916), ένα από τα μεγαλύτερα υπερωκεάνεια της εποχής του και αδελφό του Τιρανικού, στην περιοχή της Μακρονήσου, και το ναυάγιο του πολυτελούς ατμόπλοιου Πατρίς (1868) στην περιοχή Κούνδουρος.

Σπαθί: Μία από τις ομορφότερες παραλίες της Κέας με ψιλή χρυσαφένια άμμο, αρμυρίκια και διάφανα γαλάζια νερά. Διαθέτει beach bar που προσελκύει κυρίως νεαρόκοσμο. Η παραλία είναι προσβάσιμη από χωματόδρομο.

Οτζιάς: Η μεγαλύτερη παραλία του νησιού απλώνεται σε έναν απάνεμο κόλπο 700 μέτρων με χρυσαφένια αμμουδιά, πυκνά αρμυρίκια, ευκαλύπτους και αβαθή καταγάλανα νερά. Η καλή της οργάνωση (ξαπλώστρες, ομπρέλες, καφετέριες και ταβερνάκια) και τα ρηχά νερά, την κάνουν ιδανική για οικογένειες. Οι δύο άκρες του πλαισιώνονται από τα λευκά εκκλησάκια του Άγιου Σώστη και του Άη Γιώργη.

Ποίσσες: Μεγάλη παραλία με χρυσαφένια βελούδινη άμμο και διάφανα τυρκουάζ νερά, στην άκρη μιας καταπράσινης κοιλάδας με ελαιώνες. Η ακτή είναι οργανωμένη με ψάθινες ομπρέλες, ξαπλώστρες, ταβέρνες και μίνι μάρκετ. Για τους φίλους του beach volley, υπάρχει εγκατεστημένο φιλέ στην αμμουδιά. Αξίζει να την επισκεφθείτε αν επιλέξετε ένα εισιτήριο για Κέα.

Συκαμιά: Μια από τις όμορφες παραλίες της Κέας με εξωτική σκηνογραφία και παρθένα ομορφιά. Τα κρυστάλλινα σμαραγδένια νερά και η ψιλή βοτσαλωτή αμμουδιά  δημιουργούν ένα παραδεισένιο τοπίο που αξίζει να ανακαλύψετε παρά τη σχετική δυσκολία πρόσβασης στο σημείο (μέσω χωματόδρομου). Δεν διαθέτει οργάνωση, γι’ αυτό φροντίσετε να έχετε μαζί σας προμήθειες και νερό.

Ξύλα: Η πιο εξωτική παραλία της Κέας είναι ένας παράδεισος για Ροβινσώνες και λάτρεις της απομόνωσης. Με αμμουδιά με λεπτό βότσαλο και θάλασσα με γαλανά βαθιά νερά, το τοπίο εντυπωσιάζει. Οι ανέσεις της περιορίζονται σε κάποιες λίγες ομπρέλες, γι’ αυτό θα πρέπει να οργανώσετε τις προμήθειές σας πριν έρθετε. Η πρόσβαση γίνεται από χωματόδρομο.

• Περιηγηθείτε στην καταπράσινη περιοχή του Μυλοποτάμου για να θαυμάσετε τους παλιούς νερόμυλους άλεσης σιτηρών, μοναδικά έργα λαϊκής αρχιτεκτονικής σε διάφορα χρώματα. Οι περισσότεροι (11 στο σύνολο) χρονολογούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας και τροφοδοτούνταν από την πλούσια πηγή της Φλέας.
• Σταθείτε να θαυμάσετε το Ιστορικό Δημαρχείο, ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο του 1902 με την υπογραφή του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Η πρόσοψή του κοσμείται από τα πήλινα αγάλματα του Απόλλωνα και του Ερμή ενώ η δυτική του πλευρά ενσωματώνει ένα αρχαίο γυναικείο γλυπτό και μια ανάγλυφη παράσταση των κλασικών χρόνων.
• Κάνετε μια απογευματινή βόλτα στο γραφικό Βουρκάρι, το διάσημο ψαροχώρι με τα δημοφιλή νυχτερινά στέκια και τις ψαροταβέρνες. Η εικόνα του μικροσκοπικού λιμανιού με τα αμέτρητα κότερα, φωταγωγημένα τη νύχτα, θα σας μείνει αξέχαστη.
• Να σταθείτε στο κεντρικό “στεγάδι” (στοά) στην πλατεία της Πιάτσας για να θαυμάσετε τις τοιχογραφίες που το κοσμούν, έργο του επιφανούς Έλληνα ζωγράφου Αλέκου Φασιανού.
• Να επισκεφτείτε το ερειπωμένο Εργοστάσιο Εμαγιέ στον οικισμό της Κορησσίας, ένα από τα σημαντικότερα διατηρητέα μνημεία βιομηχανικού πολιτισμού της χώρας. Υπήρξε το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής επισμαλτωμένων οικιακών σκευών στη Μεσόγειο και λειτούργησε μεταξύ 1927 και 1957. Το βλέμμα εστιάζει στην επιβλητική καμινάδα του, ύψους 45 μέτρων.

• Αν επιλέξετε ένα από τα δρομολόγια για Κέα, μη χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τον πασπαλά (τοπική σπεσιαλιτέ με κομματάκια χοιρινό κρέας, αυγά και ντομάτα).
• Απολαύστε τσιγαρόπιτα, τζιώτικη πίτα με τσίγαρα (χοιρινό λίπος), αυγά, γάλα, γλυκάνισο και σουσάμι.  
• Δοκιμάστε την κυκλαδίτικη λόζα (καπνιστό χοιρινό) ή “τζιώτικο προσούτο” και καπνιστά λουκάνικα.
• Κάντε μια στάση στις διάσημες ψαροταβέρνες στο Βουρκάρι για να απολαύσετε φρέσκα ψάρια και άλλα θαλασσινά πιάτα όπως αστακομακαρονάδα και αχινοσαλάτα.
• Γλυκαθείτε με τσάγαλο (γλυκό από αμύγδαλα) και εκλεκτά γλυκά του κουταλιού.
• Πιείτε το κόκκινο δυνατό κρασί μαυρούδι από τους τοπικούς αμπελώνες.
• Μην χάσετε το μελιτζανόριζο και τον κρασάτο κόκκορα.
• Πάρτε μια γεύση από τα τζιώτικα τυριά: κοπανιστή, ξυνό, ξυροτύρι και λαδοτύρι.

Τα δάση βελανιδιάς που στολίζουν τα βουνά της Κέας υπήρξαν στο παρελθόν ένα σημαντικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας. Το κέλυφος των καρπών (χαμάδα) των δέντρων, περιέχει μεγάλες ποσότητες τανινών και άλλων ουσιών χρήσιμων στην επεξεργασία του δέρματος. Οι Τζιώτες προμήθευαν με το σύνολο της παραγωγής χαμάδας τα βυρσοδεψεία σε όλη την Ελλάδα και σε χώρες της Ευρώπης. Με την αντικατάσταση αυτών των φυσικών υλικών επεξεργασίας από τα χημικά, η καλλιέργεια της βελανιδιάς στον νησί ατόνησε. Σήμερα, το δρύινο δάσος του νησιού θεωρείται διατηρητέο και οικοσύστημα μοναδικής αξίας.