Τήνος: Γιατί να την Επισκεφθώ;

Η Τήνος με μια ματιά

Το τρίτο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων είναι ένας ξεχωριστός τόπος. Ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης αποκαλούσε την Τήνο “το χειροποίητο νησί”, μια πολιτεία σμιλεμένη από την απαράμιλλη τέχνη και τον μόχθο λαϊκών μαστόρων και παγκοσμίως φημισμένων καλλιτεχνών που άφησαν τα ίχνη τους σε κάθε γωνιά της.

Επιλέγοντας ένα από τα δρομολόγια πλοίων για Τήνο και φτάνοντας εκεί θα περιπλανηθείτε στα πανέμορφα τηνιακά χωριά και τα εκατοντάδες πέτρινα ξωκλήσια, τα λιθόστρωτα αρχαίων μονοπατιών, τις ξερολιθιές και τις πεζούλες των τηνιακών λόφων έως τους περίτεχνους περιστεριώνες, τα οποία μαρτυρούν την βαθιά αναζήτηση του ωραίου και την βιωματική σχέση με το μοναδικό φυσικό τοπίο.

Νησί της Παναγίας και του Αιόλου, διαχρονικό κέντρο μαρμαροτεχνίας και γενέτειρα σπουδαίων προσωπικοτήτων της νεώτερης ελληνικής τέχνης, η διανοούμενη Τήνος προσφέρει μια ανεπανάληπτη ταξιδιωτική εμπειρία στους λάτρεις του εναλλακτικού τουρισμού και των ξεχωριστών πολιτιστικών διαδρομών.

10 λόγοι για να πάτε στην Τήνο

Πρώτος λόγος για να κλείσετε ακτοπλοϊκά για Τήνο είναι για να επισκεφτείτε τη μεγαλοπρεπή Μονή της Ευαγγελίστριας ή Παναγία της Τήνου, ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Ορθοδοξίας. Χτισμένη από λευκό μάρμαρο, η επιβλητική κατασκευή (1823) δεσπόζει στην κορυφή του λόφου της Χώρας και έχει μαγευτική θέα στο λιμάνι. Το βοτσαλωτό δάπεδο στο εξωτερικό προαύλιο (1833) και το πανύψηλο καμπαναριό (30 μέτρα), έργο του Τήνιου γλύπτη Ιωάννη Φιλιππότη, αποτελούν έργα μοναδικής λαϊκής τέχνης.
Να ανακαλύψετε την αρχοντική Παλιά Πόλη της Τήνου, ένα δαιδαλώδες σύμπλεγμα από πλακόστρωτα σοκάκια, παραδοσιακά αρχοντικά και επαύλεις με οικόσημα, περίτεχνες κρήνες, σημαντικά μουσεία και παλιές εκκλησίες, που μαρτυρούν την αίγλη και την ακμή του νησιού κατά τον 19ο αιώνα.
Να μυηθείτε στα μυστικά της μαρμαρογλυπτικής στο σύγχρονο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας (2007) στο χωριό Πύργος. Ένα εκπληκτικό ταξίδι στην τεχνολογία του μαρμάρου, από την αρχαιότητα έως σήμερα και από την λατόμευση έως την δημιουργία γλυπτών, μέσα από πρωτότυπα έργα τέχνης και οπτικοακουστικές παρουσιάσεις.
Να παρακολουθήσετε κάποια από τις ξεχωριστές εκδηλώσεις του εμβληματικού Φεστιβάλ Τήνου.
Να γευθείτε κοκκινιστό πιτσούνι, μία από τις χαρακτηριστικές σπεσιαλιτέ της τηνιακής γαστρονομίας.
Να ανακαλύψετε τα μοναδικά χωριά της Τήνου, στολίδια λαϊκής αρχιτεκτονικής με ξεχωριστή πολιτιστική ταυτότητα. Κάθε χωριό, ένας ολόκληρος κόσμος και ένα σπάνιο έργο τέχνης.
Εξερευνήσετε τα διάσημα μεσαιωνικά μονοπάτια του νησιού, ένα δίκτυο 400 χλμ. πεζοπορικών διαδρομών μέσα από λιθόστρωτες στράτες με αρχαία ιστορία. Ακολουθήστε το ιστορικό μονοπάτι Βαρύ (Κιόνια-Χατζηράδος-Κτικάδος-Σμουρδιά-Βαρύ-Πόλες-Χώρα) που ενώνει το αρχαίο Άστυ με τις Πόλεις στο κέντρο της Τήνου.
Να θαυμάσετε το μοναδικό στον κόσμο σεληνιακό τοπίο του Βώλακα, ένα υπαίθριο γεωλογικό μουσείο από σφαιρικούς γρανιτένιους ογκόλιθους ηφαιστειακής προέλευσης που παραπέμπουν σε μυθολογικές μάχες θεών και Γιγάντων. Η περιοχή αποτελεί κορυφαία αναρριχητική “πίστα” για bouldering στην Ευρώπη.
Να ανεβείτε στην κορυφή του λόφου του Εξωμβούργου, σε ύψος 640 μέτρων, όπου για αιώνες δέσποζε το ψηλότερο κάστρο (Αγίας Ελένης) του Αιγαίου. Θα απολαύσετε μια πανοραμική θέα σε ολόκληρη την Τήνο και στο απέραντο γαλάζιο των Κυκλάδων.
Να επισκεφτείτε το σπίτι - μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά στον Πύργο, για μια συναρπαστική γνωριμία με το προσωπικό σύμπαν του σπουδαιότερου γλύπτη της νεώτερης ελληνικής τέχνης, μέσα από σπάνια προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες, προσχέδια και πρωτότυπα γλυπτά. Το μόνο λοιπόν που έχετε να κάνετε για αυτό και όλα τα παραπάνω είναι να δείτε τα πλοία για Τήνο και να κλείσετε εισιτήρια.

Οι 5 καλύτερες παραλίες της Τήνου

Λιβάδα: Η πιο εντυπωσιακή παραλία της Τήνου αποκαλύπτει ένα σκηνικό μοναδικής άγριας ομορφιάς από τεράστια βράχια σε διάφορα σχήματα, χοντρά βότσαλα και μεγάλα κύματα. Τα βαθιά γαλαζοπράσινα νερά της με τα δυνατά ρεύματα προσελκύουν surfers και έμπειρους κολυμβητές. Είναι ιδανική για τους λάτρεις της απομόνωσης αλλά και της εξερεύνησης καθώς η περιοχή διαθέτει βελανιδιές, πάπιες και ποτάμι που εκβάλλει στη θάλασσα, σίγουρα αρκετοί λόγοι για να κλείσει κανείς ακτοπλοικά για Τήνο.

Κολυμπήθρα: Μία από τις πιο δημοφιλείς παραλίες για θαλάσσια σπορ με φανταστική θέα στη βραχονησίδα Δρακονήσι. Αποτελείται από δύο αμμουδερές παραλίες, την οργανωμένη και κοσμοπολίτικη Μικρή Άμμο και την περιπετειώδη Μεγάλη Άμμο που οι ντόπιοι αποκαλούν «Καλιφόρνια», ιδιαίτερα αγαπητή στους surfers και την νεολαία. Κοντά στην παραλία υπάρχει λίμνη με χελώνες και πάπιες ενώ η περιοχή είναι βιότοπος σπάνιων πουλιών.

Παχιά Άμμος: Μία από τις πιο εξωτικές παραλίες του νησιού με παχιά αμμουδιά, γρασίδι και αμμόλοφους που κατεβαίνουν στη θάλασσα. Ένας φυσικός παράδεισος για τους λάτρεις της ησυχίας και των παιχνιδιών στην άμμο, με θέα στα στενά Τήνου - Μυκόνου.

Άγιος Φωκάς: Η μεγαλύτερη και διασημότερη παραλία του νησιού εκτείνεται σε μεγάλο μήκος δίπλα στην Χώρα. Η ψιλή άμμος, η φυσική σκιά από πεύκα και αρμυρίκια, τα καταγάλανα ρηχά νερά και η πολύ καλή οργάνωση, την κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή. Είναι ιδανική για τζόγκινγκ ή περπάτημα. Αξίζει να περπατήσετε μέχρι την ανατολική της άκρη όπου βρίσκεται ο λόφος της αρχαίας πόλης Βρυόκαστρο με εκπληκτική θέα στη Δήλο.

Κιόνια: Μία από τις πιο κοσμοπολίτικες παραλίες του νησιού με θέα στη Σύρο. Η βοτσαλωτή αμμουδιά απλώνεται μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο του Ναού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης που αξίζει να επισκεφτείτε. Είναι οργανωμένη και προσφέρει πολλές ευκαιρίες για θαλάσσια σπορ όπως ποδήλατο θαλάσσης και jet ski, γι’ αυτό και θεωρείται ιδανική για οικογένειες με παιδιά.

Μη φύγετε από την Τήνο εάν δεν...

Περιηγηθείτε στο πανέμορφο μεσαιωνικό χωριό Πύργος, ένα υπαίθριο μουσείο μαρμαρογλυπτικής και τόπος καταγωγής σπουδαίων γλυπτών - ζωγράφων του 19ου αιώνα (Χαλεπάς, Φιλιππότης, Λύτρας). Από τις μαρμάρινες σκαλιστές κρήνες και τα μαρμαρόστρωτα σοκάκια έως τα περίτεχνα υπέρθυρα και τις πέτρινες εκκλησίες, όλα μαρτυρούν τον υψηλό δείκτη καλαισθησίας και την καλλιτεχνική φλέβα των κατοίκων.
Ανακαλύψετε τους εκατοντάδες περιστεριώνες της Τήνου, μοναδικά μνημεία λαϊκής τέχνης που στολίζουν τις πλαγιές των τηνιακών λόφων από την εποχή της Ενετοκρατίας. Υπολογίζεται πως είναι πάνω 600 σε όλο το νησί. Αυτά οι πέτρινοι πύργοι ξεχωρίζουν για τις διακοσμητικές παραστάσεις από γεωμετρικά σχήματα και σύμβολα ενώ καθένας φέρει το όνομα του χορηγού του και την ημερομηνία κατασκευής του. Θα τους συναντήσετε στις κοιλάδες του Ταραμπάδος, της Αγάπης, της Λιβάδας, της Ποταμιάς και της Καρδιανής.
Κάνετε μια στάση στο υπέροχο Μουσείο Τήνιων Καλλιτεχνών στη Χώρα. Η συλλογή του περιλαμβάνει 100 και πλέον έργα γλυπτικής και ζωγραφικής του 19^ου και 20^ου αιώνα, με την υπογραφή διάσημων καλλιτεχνών του νησιού όπως οι Γιαννούλης Χαλεπάς, Δημήτριος Φιλιππότης, Γεώργιος Βιτάλης, Λάζαρος και Μάρκος Φυτάλης, Νικόλαος Γύζης, Νικηφόρος Λύτρας, Γιάννης Γαϊτης και άλλοι.
Περιηγηθείτε στο χωριό του Βώλακα, διαβάζοντας ποιήματα του Κάλβου, του Καβάφη, του Ελύτη και άλλων ποιητών που είναι χαραγμένα πάνω στις παλιές πόρτες των σπιτιών.
Περάσετε από την γραφική Καρδιανή, το χωριό που κρέμεται πάνω από τη θάλασσα με απέραντη θέα στη Σύρο, την Κέα και την Κύθνο. Χτισμένη αμφιθεατρικά στην καταπράσινη απότομη πλαγιά του όρους Πατέλες, η μικρή πολιτεία φημίζεται για τα άφθονα νερά, τις πολλές κρήνες της και την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική από θολωτά λευκά σπιτάκια και στενά σοκάκια.
Επισκεφτείτε την ιστορική Μονή του Κεχροβουνίου ή Κυρία των Αγγέλων, ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα επτά εκκλησιών του 10^ου-11^ου αιώνα. Χτισμένο στην απότομη πλαγιά Κεχροβουνίου, 650 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, το συγκρότημα θυμίζει κυκλαδίτικο οικισμό. Το μουσείο και η βιβλιοθήκη του φιλοξενούν σπάνια κειμήλια και αξιόλογες εκδόσεις.
Ξεναγηθείτε στις εγκαταστάσεις της μικροζυθοποιίας Nisos στη Βαγιά. Θα μυηθείτε στην τέχνη παρασκευής της βραβευμένης διεθνώς μπύρας του νησιού και θα πάρετε μέρος σε γευσιγνωσίες με τη συνοδεία τοπικών εδεσμάτων.
Επισκεφτείτε κάποιο εργαστήριο καλαθοπλεκτικής στο Βώλακα, μια παραδοσιακή τέχνη αιώνων για την οποία φημίζεται το διάσημο χωριό.
Επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Τήνου για να θαυμάσετε, μεταξύ άλλων, το μαρμάρινο ηλιακό ρολόι του Ανδρόνικου από τις ανασκαφές στα Κιόνια και τους ανάγλυφους αρχαϊκούς πίθους (8^ος π.χ. αιώνας).

Γευστικές εμπειρίες

Η Τήνος φημίζεται για την τυροκομική της παράδοση. Αξίζει να δοκιμάσετε το στρογγυλό τηνιακό τυράκι (βολάκι ή σκλαβότυρο), την κοπανιστή Τήνου (ΠΟΠ) και την γραβιέρα Τήνου.
Γευθείτε το διάσημο τηνιακό λουκάνικο, είτε καρυκευμένο με μαραθόσπορο είτε μαριναρισμένο σε σκόρδο και κρασί (σκορδολουκάνικο).
Δοκιμάστε τηνιακή λούζα (καπνιστό χοιρινό μαριναρισμένο σε γλυκό κρασί και μπαχαρικά), σαλτσίσι (τηνιακό σαλάμι αέρος) και σύγκλινα ή σύσσιρα (κομματάκια χοιρινού κρέατος που διατηρούνται σε λίπος).
Απολαύστε την τοπική φουρτάλια (παραδοσιακή ομελέτα) με σκορδολουκάνικα ή σύγκλινα, γάλα, τριμμένο τυρί και μαϊντανό, που τηγανίζεται σε γκλίνα (χοιρινό λίπος).
Γλυκαθείτε με τσιμπητές (γλυκές τηγανητές τυρόπιτες με ανάλατο τυρί πέτρωμα, πορτοκάλι βανίλια, μαστίχα και κανέλα) ή ψαράκια (τηγανίτες σε σχήμα ψαριού με γέμιση από καρυδόψιχα, τριμμένη φρυγανιά, ξύσμα πορτοκάλι και κανέλα, πασπαλισμένες με ζάχαρη άχνη).
Καθίστε σ’ ένα παραδοσιακό καφενείο του νησιού και απολαύστε ένα σφηνάκι Στροφυλιά ή στρουφλιά (η τηνιακή ρακή με το χαρακτηριστικό άρωμα μάραθου) με τη συνοδεία ξερών σύκων, σκέτων ή με καρύδι και κανέλα).
Οι λάτρεις των ψαριών, δοκιμάσετε το παραδοσιακό σαβόρε (γόπες, αθερίνες και μαρίδες με γλυκόξινη σάλτσα από τηνιακό πετιμέζι).
Μην παραλείψετε να γευθείτε την διάσημη μικρή αγκινάρα Τήνου που φύεται άγρια στην κοιλάδα της Κώμης και το Εξώμβουργο. Όλες οι εκδοχές της είναι πεντανόστιμες: ξιδιαστές, σε λάδι, με φρουτάλια (παραδοσιακή ομελέτα), α λα πολίτα, με κατσικάκι. Αναζητήστε την περίφημη αγκιναρόπιτα.
Ανακαλύψτε τα υπέροχα κρασιά του τηνιακού αμπελώνα, δοκιμάζοντας τις φημισμένες τοπικές ποικιλίες Κουμαριανό (κόκκινο), Ασπροποταμίσι και Ασκαθάρι (λευκά).
Μυηθείτε στις τοπικές λιχουδιές και δοκιμάστε καπαροσαλάτα, πατατοκεφτέδες, λιαστές ντομάτες (τηγανισμένες σε κουρκούτι), σαλάτα από αλιφώνια (σταμναγκάθι), αρναθκιές (άγρια μαύρα μανιτάρια).