Σάμος:
Γιατί να την Επισκεφθώ;

Πατρίδα του Πυθαγόρα, του Επίκουρου και του Αρίσταρχου, η Σάμος υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά κέντρα της αρχαιότητας και λίκνο μεγάλων φιλοσοφικών σχολών.

Η εκπληκτική φύση της, που συνδυάζει επιβλητικά βουνά, πευκοδάση, κοιλάδες γεμάτες αμπελώνες και ελαιώνες, τρεχούμενα νερά και παραλίες άγριας εξωτικής ομορφιάς, την έκαναν διαχρονικά ακαταμάχητη για τους θαυμαστές της. Μεταξύ αυτών, λέγεται πως ήταν ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα. Το περίφημο σαμιώτικο γλυκό κρασί εξάγεται αιώνες τώρα σε όλο τον κόσμο, έχοντας επιλεγεί ακόμα και για τη Θεία Ευχαριστία της Καθολικής Εκκλησίας.

Η Σάμος έχει μακραίωνη και πλούσια ιστορία που ξεδιπλώνεται τόσο στους αρχαιολογικούς της θησαυρούς όσο και στα ορεινά χωριά της, στολίδια αρχιτεκτονικής και παραδόσεων. Μαζί με την δυνατή γαστρονομική κουλτούρα και την έντονη καλλιτεχνική κίνηση, εξηγούν την πληθωρική γοητεία της Σάμου και τον χαρακτηρισμό της ως ένα από τα πιο ονειρεμένα νησιά του Αιγαίου για όλες τις εποχές και τις προτιμήσεις, προσβάσιμο με ένα ακτοπλοικό εισιτήριο για Σάμο.

1. Περιηγηθείτε στο κοσμοπολίτικο Πυθαγόρειον (την αρχαία πόλη της Σάμου), Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το λιμάνι με το επιβλητικό άγαλμα του Πυθαγόρα, οι γραφικές συνοικίες με τα πετρόχτιστα καλντερίμια, οι πλατείες με τα γραφικά παραδοσιακά καφενεία, ο Πύργος του Λογοθέτη, συνθέτουν ένα ειδυλλιακό σκηνικό.
2. Να επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου για να θαυμάσετε μία από τις ωραιότερες συλλογές αρχαϊκής γλυπτικής. Το πιο διάσημο έκθεμα είναι ένας τεράστιος Κούρος (μαρμάρινο άγαλμα νεαρού άνδρα) του 6ου αιώνα π.Χ., ύψους 5.5 μέτρων.
3. Να ταξιδέψετε στον κόσμο της σαμιώτικης οινοποιίας στον εκπληκτικό Ενιαίο Οινοποιητικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Σάμου, στο Μαλαγάρι. Γνωρίστε την ιστορία του σαμιακού κρασιού μέσα από εργαλεία, ξύλινες δεξαμενές, εξοπλισμό χημικού εργαστηρίου, κάβες φιαλών και βαρελιών. Πριν φύγετε, προμηθευτείτε εκλεκτά κρασιά της Σαμιώτικης Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών από το κατάστημα του μουσείου.
4. Να περιηγηθείτε στο επιβλητικό Ηραίο, ένα από τα σημαντικότερα λατρευτικά ιερά της αρχαιότητας και Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Θα θαυμάσετε τμήμα του ναού, τον αρχαίο βωμό καθώς και την Ιερά Οδό, τον δρόμο που ένωνε το Ηραίο με το Πυθαγόρειο (αρχαία πρωτεύουσα της Σάμου).
5. Να κολυμπήσετε στο Μικρό και Μεγάλο Σεϊτάνι, τις μαγευτικές δίδυμες παραλίες που αποτελούν Θαλάσσιο Πάρκο της μεσογειακής φώκιας Monachus – Monachus.
6. Να αντικρύσετε το ηλιοβασίλεμα από το χωριό Καλλιθέα, με θέα την Ικαρία και τους Φούρνους απέναντι.
7. Να διασχίσετε το εκπληκτικό Ευπαλίνειο Όρυγμα, ένα υδραγωγείο μήκους 1.036 μέτρων που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά επιτεύγματα του 6ου αιώνα π.χ. και (για πολλούς) το 8ο θαύμα της αρχαιότητας. Η σήραγγα διασχίζει το βουνό Κάστρο 189 μέτρα κάτω από την κορυφή. Το υδραγωγείο χρησιμοποιούνταν έως και την ρωμαϊκή εποχή.
8. Να κάνετε έναν οργανωμένο περίπατο στο Σπήλαιο του Πυθαγόρα στους πρόποδες του όρους Κέρκη, κοντά στον Κάμπο Μαραθόκαμπου. Η τοποθεσία υπήρξε καταφύγιο και ερημητήριο του σπουδαίου Σάμιου φιλοσόφου και απαιτεί ανάβαση 300 σκαλοπατιών. Στην είσοδο του σπηλαίου, θα συναντήσετε το ξωκλήσι Παρθένου Μαρίας, χτισμένο από τον Άγιο Παύλο Λατρινό έναν αιώνα πριν.
9. Να ανακαλύψετε τους μαγευτικούς φυσικούς καταρράκτες της Μεταμόρφωσης, που κυλούν διαδοχικά μέσα σε ένα κατάφυτο τοπίο γεμάτο ψηλά αιωνόβια δέντρα, πηγές και μικρές λίμνες με παγωμένα νερά. Πάρτε το μονοπάτι που ξεκινά από την παραλία Ποτάμι, μια χαλαρή πεζοπορική διαδρομή που σε κάποια τμήματα απαιτεί εύκολο περπάτημα στο νερό, κολύμπι και μικρή αναρρίχηση. Ο πιο θεαματικός από τους δύο καταρράκτες φτάνει τα 5 μέτρα ύψος. 
10. Να κάνετε windsurfing στο Κοκκάρι, μία από τις πέντε κορυφαίες τοποθεσίες στην Ελλάδα για σερφάρισμα στα κύματα.

Κέρβελη: Ένας πανέμορφος ορμίσκος με παραλία από λεπτό βότσαλο και ήρεμα ρηχά νερά σε σμαραγδένιο χρώμα, από τους πευκόφυτους λόφους που την περιστοιχίζουν. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, αλλά έχει μια ταβέρνα που παρέχει σνακ και φαγητό. Ένας παράδεισος για τους λάτρεις της ησυχίας και της ξεκούρασης, ιδανικός για οικογένειες με παιδιά που επιλέγουν ένα εισιτήριο για Σάμο. Στην περιοχή λειτουργεί πιστοποιημένο κέντρο κατάδυσης για ενοικίαση εξοπλισμού και καταδυτικές αποστολές.

Ψιλή Άμμος (Χρυσή Άμμος): Μεγάλη αμμώδης παραλία, στην περιοχή του Μαραόκαμπου, με ρηχά διάφανα νερά και ωραία θέα στο πευκόφυτο βουνό που υψώνεται πίσω της. Το ένα άκρο της στολίζεται από βράχια που δίνουν την αίσθηση ιδιωτικής παραλίας με σμαραγδένια νερά. Είναι ιδανική για παιχνίδια στην άμμο και οικογένειες με παιδιά που έχουν κλείσει ένα εισιτήριο για Σάμο.

Ποτάμι: Μία από τις πιο δημοφιλείς και ωραίες παραλίες του νησιού, αποτελείται από δύο κολπίσκους που χωρίζονται με μια μικρή λωρίδα γης που εισχωρεί στη θάλασσα, δημιουρφώντας το σχήμα του αριθμού 3. Είναι βοτσαλωτή με αρκετά βαθιά και δροσερά νερά σε κυανό χρώμα και ψηλά κύματα όταν φυσάει βοριάς. Ένα τμήμα είναι οργανωμένο με ξαπλώστρες και ομπρέλες και beach bar. Αξίζει να συνδυάσετε μια αναζωογονητική βουτιά εδώ και μετά να ακολουθήσετε το μονοπάτι για τους καταρράκτες της Σάμου.

Μεγάλο Σεϊτάνι: Μεγάλη αμμώδης παραλία με γαλαζοπράσινα νερά και φόντο ένα πευκοδάσος με δέντρα που φτάνουν στην άμμο. Θεωρείται η ωραιότερη παραλία του νησιού αν και η πρόσβασή της απαιτεί πεζοπορία μιάμισι ώρας μέσα από ένα μονοπάτι από το Ποτάμι. Ωστόσο, η διαδρομή είναι μαγευτική με πρωταγωνίστρια τη φύση και εναλλαγές εικόνων. Εναλλακτικά, μπορείτε να την προσεγγίσετε με καϊκι από το Καρλόβασι.

Τσαμαδού: Εντυπωσιακή παραλία με μεγάλα βότσαλα, κρυστάλλινα γαλάζια νερά (που βαθαίνουν απότομα) και πεύκα που κρέμονται πάνω από τη θάλασσα. Η πρόσβαση απαιτεί κατάβαση από ένα όμορφο πευκόφυτο μονοπάτι. Η παραλία είναι οργανωμένη με ξαπλώστρες, ομπρέλες, ταβέρνες και beach bar. Παλιότερα ήταν φημισμένη ως παραλία γυμνιστών. Σήμερα, υπάρχουν λίγοι εραστές του συγκεκριμένου lifestyle στο ένα άκρο της. Όταν φυσούν βόρειοι άνεμοι, σηκώνει ψηλά κύματα.

• Σεργιανίσετε στο παραμυθένιο Άνω Βαθύ, την παλιά αμφιθεατρική συνοικία της πρωτεύουσας με τα στενά σοκάκια, τα σπίτια με τις κεραμοσκεπές και τους φεγγίτες, τις περίτεχνες ξυλόγλυπτες εξώθυρες.
• Κάνετε μια ημερήσια εκδρομή με καραβάκι (από το Πυθαγόρειο) στη Σαμιοπούλα και τις εξωτικές της παραλίες.
• Επισκεφτείτε κάποιο παραδοσιακό εργαστήρι αγγειοπλαστικής στα χωριά Μανωλάτες, Μαβρατζέοι και Κουμαραδαίοι, για να προμηθευτείτε χειροποίητα κεραμικά μοναδικής τέχνης. Από την “έξυπνη” κούπα του Πυθαγόρα έως περίτεχνες κεραμικές  σφυρίχτρες.
• Επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο Πυθαγόρειου για να θαυμάσετε την πλούσια συλλογή του από αρχαϊκές στήλες, πορτραίτα Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κεραμικά αντικείμενα (9ος π.Χ. – 2ος μ.Χ.) και υπέροχα μαρμάρινα αγάλματα αφιερωμένα σε θεότητες.
• Επισκεφτείτε τον Ταρσανά στο χωριό Δρακαίοι, το τελευταίο από τα ιστορικά ναυπηγεία του νησιού όπου μέχρι σήμερα κατασκευάζονται με παραδοσιακό τρόπο οι «Σάμαινες» (ξύλινα καϊκια και βάρκες από σαμιώτικο πεύκο).
• Μυηθείτε στην ιστορία της βυρσοδεψίας του νησιού, μια τέχνη με μεγάλη παράδοση στο νησί από τα αρχαία χρόνια έως τις αρχές του 20ού αιώνα, στο Μουσείο Βυρσοδεψίας στο Καρλόβασι. Το μουσείο αφηγείται την ιστορία του επαγγέλματος μέσα από εργαλεία, μηχανήματα και κατεργασμένα δέρματα και αντικείμενα. Στα χρόνια της μεγάλης ακμής, λειτουργούσαν 40 βυρσοδεψεία στην περιοχή.
• Κάνετε ένα road trip στα εκπληκτικά χωριά της Σάμου. Στους περίφημους Μανωλάτες με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα καλλιτεχνικά εργαστήρια και την θέα στους καταπράσινους αμπελώνες του όρους Άμπελος. Στο παραθαλάσσιο Κοκκάρι με την κυκλαδίτικη αισθητική, ένα από τα «διαμάντια της Ευρώπης» σύμφωνα με το πρακτορείο Best European Destinations (2016). Στο πανέμορφο μεσαιωνικό χωριό Βουρλιώτες (16ος αιώνας) με την ιστορική Μονή Παναγίας του Βροντά (1566), την παλαιότερη του νησιού.

• Πιείτε ένα σφηνάκι από το ξακουστό σε όλο τον κόσμο γλυκό κρασί Samos (από την διάσημη τοπική ποικιλία λευκού μοσχάτου) που παράγεται από την αρχαιότητα στους αμπελώνες του όρους Άμπελος.
• Πάρτε μια γεύση από τα εκλεκτά σαμιώτικα τυριά (μυζήθρα, ανθότυρο και αρμόγαλο),
• Αν επιλέξετε ένα από τα δρομολόγια για Σάμο, αξίζει να γευθείτε τις (δυσεύρετες) χαμάδες (φρέσκιες ελιές με χαρακτηριστική γλυκιά γεύση).
• Δοκιμάστε σαμιώτικα μπουρέκια (τηγανητή ή ψητή ζύμη φύλλο με γέμιση από κίτρινη κολοκύθα, τυρί φέτα, κανέλα, ζάχαρη).
• Γευθείτε τα μποξαδάκια (μικρά ρολά από μοσχαρίσιο κρέας τυλιχτό σε φέτες τηγανητής μελιτζάνας).
• Μη χάσετε καραβίδες “γιουβέτσι” (καραβίδες σωταρισμένες με πράσινες/κόκκινες πιπεριές που ψήνονται σε γάστρα με σπαγγέτι).
• Απολαύστε τοπική ρακή (σούμα) ή ούζο με πεντανόστιμους σαμιώτικους μεζέδες όπως  κολοκυθοανθούς γεμιστούς με ρύζι, ρεβυθοκεφτέδες, καμπούνια με αυγά (βλαστάρια κρεμμυδιών τηγανισμένα με αυγά), γιαπράκια (ντολμαδάκια αμπελόφυλλο).
• Γλυκαθείτε με κατημέρια (τηγανητές δίπλες με έλαιο μαστίχας που σερβίρονται με πετιμέζι ή τυρί.
• Γευθείτε τουρλού (είδος μπριάμ με πατάτες, κολοκυθάκια, μελιτζάνα) και σαμιώτικα γεμιστά (με πιπεριές, ντομάτες, μελιτζάνες, κρεμμύδια).

Η κούπα του Πυθαγόρα ή “δίκαιη κούπα” αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα πιο διάσημα και μυστηριώδη «κεραμικά» αντικείμενα της Σάμου και της ελληνικής κεραμικής. Η λειτουργία της στηρίζεται στις αρχές υδραυλικής του Πυθαγόρα, σύμφωνα με την οποία αυτό το πήλινο ποτήρι αδειάζει από το περιεχόμενό του όταν ο χρήστης του υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο της επιτρεπτής οινοποσίας. Σύμφωνα με την παράδοση, η κούπα κατασκευάστηκε από τον ίδιο τον Πυθαγόρα κατά την εκσκαφή του Ευπαλίνειου ορύγματος για την υδροδότηση της πόλης της Σάμου (γύρω στο 530 π.χ.) ως τρόπος ελέγχου της ποσότητας νερού που μοιραζόταν στους δούλους. Η κούπα εξυπηρέτησε τον ίδιο σκοπό στα μακρινά θαλάσσια ταξίδια των Σαμιωτών εμπόρων.​